කෙටි කතාව
ත්‍රිරෝද රථය ගුණසේන සාප්පුව ඉදිරිපිට නතර කළේ ය. ඉන් බැස ගොස් පොත් කිහිපයක් මිලට ගත් රංසිකා ලහිලහියේ බස් නැවතුම් පොළ වෙත පියවර තැබුවා ය. වීදි වෙළෙන්දෝ පදික වේදිකාව අහුරාගෙන වරින්වර කෑ ගසන්නට වූහ.
“කෑල්ලකට රුපියල් පනහ ගානේ දෙන්න මහත්තය. පාන් බාගයක් බනිස් ගෙඩියක් කාල විතරක් මේ රස්සාව කරන්න බෑ.”
බඩු රැගෙන යන නාට්ටාමිවරයෙක්, වෙළෙන්දකු සමග හෙට්ටු කරමින් කතා කළේ ය. තම කළු පැහැති ගමන් මල්ලත් රැගෙන රංසිකා පෞද්ගලික බස් නැවතුම් පොළට සේන්දු වූවා ය. පාවෙන වෙළඳපොළ දෙස සිට වරින්වර හමා එන සුළඟට මුසුව ඩීසල්, මත්පැන් හා මුත්‍රා ගඳින් නාසය පසාරු කරගෙන යන බව ඇයට දැනුණි.
ඉදිරිපස කඩ පෙළ අතරෙහි සිර වූ ලොතරැයි කුටියේ ශබ්ද පූජාව රංසිකා සිටි ස්ථානයට හොඳින් ශ්‍රවණය විය. ඒ කර්කශ ගී නාදය පරදවමින් ගිලන් රථයක නොනවතින නලා හඬ ඕල්කට් මාවත දිගේ ඉහළට ගියේ ය. බොහෝ වේලාවකට පසු පැමිණි බස් රථය වේදිකාවට සමීපවන සේ නතර කර රියදුරු ඉන් බැස ගියේය.
“රත්නපුර, පැල්මඩුල්ල, බලංගොඩ, බෙරගල, හපුතලේ, දියතලාව, බණ්ඩාරවෙල, බදුල්ල….. බදුල්ල..” කොන්දොස්තර පාපුවරුවත් වේදිකාවත් අතර සිටගෙන මුරගෑවේ ය.
පෝලිමට පිටතින් පොර බදන මගීන් අතරින් රංසිකා බස් රථයේ පඩි පෙළ ඔස්සේ ඉහළට තල්ලුවී ගියා ය. අසුන ළඟ විවෘතව තිබූ කවුළුව තුළින් හුස්ම හිරකරවන ගඳ බසය තුළට ඇදී ආවේය. ආයාසයෙන් ආශ්වාස කිරීම මැඩපවත්වා ගැනීමට රංසිකා ගත් උත්සාහය අසාර්ථක වූ බව ඇයගේ මුහුණෙන් පිළිබිඹු විය.
ගැනුම්කරුවන් ආකර්ෂණය කර ගැනීම සඳහා තරුණයකු පෙණහළු පුප්පාගෙන කෑ මොර ගසන්නට විය.
“ඇපල්!.. පෙයාස්!.. දොඩම්!”
සමීපයේ වූ කවුළුව හරහා ඈ එම දසුන නිරීක්ෂණය කළා ය. රිද්මයකට කරන ඝෝෂාව ඔහුගේ දෙතොල් අතර රැඳී ගීතයක් මෙන් විය. වම් කොපුල මත රැඳි ඇඟිළි තුඩු සමගින් ඇයගේ අල්ල නිකට යට රැඳුණි. අවුල්වූ හිස කෙස් වම් අතෙන් සකසමින් දකුණු අතින් කූඩයක් ඔසවාගෙන තවත් අයෙකු ඈ සිටි බසයට ගොඩ විය. ඒ තුළ වූ දෑ වරින්වර ඔසවා මගීන් දෙසට යොමු කරමින් ඔහු රංසිකා අසලටම පැමිණියේ ය.
“බැදපු කඩල පැකට් එකක්, කූල් වතුර බෝතලයක්…..පලතුරු බීම එකක් …” ඈ අසලටම පැමිණි ඔහු හඬ බාල කරමින් ඈ දෙසට නැඹුරුවිය. හිස වැනූ රංසිකා ඉවත බලාගත්තා ය.
ඉදිරිපස දත් හරහා දිව අතුල්ලා හකු ලෙවකමින් ඔහු තදින් පිටකළ ඈනුම නිසා දැනුණ දුර්ගන්ධය ඇයට ඇති කළේ ඔක්කාරය යෑමට තරම් අපුලකි. කථාබහෙන් වැළකීමට රංසිකා තව තවත් අසුනේ කෙළවරට ම රූටා ගියා ය.
“ඔයාගෙ බෑග් මෙතනින් තියන්න. මං ඒවා බලා ගන්නම්”
දරුවෙකු වඩාගෙන සිටින තරුණ මවක් බසයට ගොඩවූ සැණින් අසල වූ මැදිවයසේ පුද්ගලයෙකු පවසා සිටියේය. එතැනින් මෑත්වූ කාන්තාව දෙවරක් නොසිතාම රංසිකාට ඉදිරිපසින් වූ අසුනේ වාඩි ගත්තාය. ඇයගේ අතේ සිටින දරුවා අඬන්නට විය. මව මෘදු ලෙස පිටට තට්ටු කරමින් දරුවා අස්වැසීමට උත්සාහ කළාය. දරුවාගේ ඇඬීම වැඩි වූ අවස්ථාවේ පෙරටත් වඩා මව තදින් ළමයාගේ පිටට තට්ටු කළා ය.
රංසිකාගේ සිත අභ්‍යන්තරයෙන් නැගුණ සෙනෙහස වචන වලට පෙරලුනි.
“බබාට බඩගිනි වෙලා වගෙයි නේද?”
ඈ අසුනෙන් මඳක් ඉදිරියට නැමී කාන්තාව වෙතින් විමසා සිටියාය.
“නැහැ…අනේ, මේ මුරණ්ඩුකම”
අපහසුතාවයට පත් කාන්තාව යළි ප්‍රාණවත් ලෙසින් අසුනට බරවූවා ය. කලබලයෙන් මෙන් බසයට ගොඩ වූ රියදුරා අසුන මත හිඳගත්තේ ය. රෙදිකඩකින් සුක්කානම පිසදමා ඉදිරියේ වු දර්පණයෙන් ඇතුළත මගීන් ගැන විපරම් කර බැලුවේය. බුලත්විටකින් මුව පුරවාගත් ඔහු එන්ජිම පණගැන්වීමට උත්සාහ කළේ ය. බසය මුරණ්ඩු විය.
තැරැව්කරුවෝ හතරපස් දෙනෙකු පැමිණ එය ඉදිරියට තල්ලු කළහ. බසය පැන පැන ඉදිරියට ඇදී ගොස් දුම්රොටු පිටකර හැරියේ ය.
පැය භාගයක් පමණ ගෙවීගොස් තිබුණි. එක්වරම ඇයට ඒ වැල් පාලම සිහිපත් වූයේ බසය නුගේගොඩ ගුවන් පාලම මතින් ගමන් කරන අතරතුරදීය. තම ගුරු විදුහල් සගයින් වූ රේණු හා සමන් සමග වත්තෙකැලේ විදුහලට ගිය අසීරු ගමන රංසිකා මදහසින් ආවර්ජනය කළාය.
“ටිකට් ගන්න!… ටිකට් ගන්න”
කොන්දොස්තරගේ දුඹුරු පැහැගත් විකෘති නියපොතුවලින් ඇයගේ ඇඟිලි තුඩු සීරීමට ලක් වුණි. එය හිතාමතා කළා දැයි රංසිකා සිතුවාය. ඇයගෙන් නෝට්ටු උදුරාගත් කොන්දොස්තර නොසැලකිලිමත් ලෙස කුරුටු ගෑ ටිකට් පතක් ඇය වෙත දිගු කළේය. ඇයට ඉතිරිය ලෙස ලැබුණේ කාසි කිහිපයකි. පසුම්බියට ඉතිරි මුදල දැමූ ඈ, යළිත් වරක් ඒවා අතට ගෙන ගණන් කර බැලුවා ය. කොන්දොස්තරගේ ඉතුරු දීම ගැන රංසිකා සෑහීමකට පත්වූයේ නැත. අසල සිටි තරුණයා ඈ දෙසට හැරී කට කොනකින් සිනාසුණේ කොන්දොස්තරගේ මාටියා ගැහිල්ල තහවුරු කිරීමට බව ඇය වටහා ගත්තාය.
මාර්ගය දෙපස දමා ඇති තට්ටු ඉදිරිපිට රෙදිපිළි තෝරන විඩාපත් මිනිසුන් අතරින් බසය මහරගම නගරය පසුකර ධාවනය කෙරුණි. ගමන් වේගය මන්දගාමී විය. නැවතුම්පළ ඉදිරිපිට පිහිටි කුඩා මුවදොර ඇයට දැක ගත නොහැකි විය. නාම පුවරුව වසාගත් ත්‍රිරෝද රථ දෙක අතරින් වූ පෝලිම ටෙලර් මැෂිමේ දොරකඩ තෙක් විය. ඈතින් පිහිටි සුවිසල් ද්වාරය ගුරු විදුහලට යන මග ඉදිකර තිබුණි. කදමලු කරපින්නාගෙන ගම්බිම් බලා යන කිහිපදෙනෙකුම බසයට ගොඩ වූයේය.
බසය ඉදිරියට ඇදීයත්ම හිස හැරවූ ඇයගේ දෙනෙත අසල සිටි තරුණයා ඇඳ සිටි කමිසයේ කොළරය වෙත යොමු විය. එහි ඉහළ කොටස අනෙක් කොටසට වඩා තද පැහැයක් ගත්තේය. ඔහුට යාබදව සම්මතයට නොගැළපෙන ඇඳුමක් ඇඳි තරුණියක් වාඩිවී සිටියා ය. ඇයගේ කලවා කෙටි සායෙන් එළියට පැන තිබුණි. ඇඳුමේ මුල් සැලසුම වෙනස් කර ඇති බව පෙනෙන්නට විය. බසය ගැස්සෙන සෑම අවස්ථාවකම ඇයගේ දෙකනින් එල්ලෙන කරාබු මගින් සැලකිය යුතු ශබ්දයක් නැගුණි. අත් නැති උඩුකය වැස්ම නිසා ඇයගේ දකුණත දිගේ සම මත වූ ලියවැල දැකගත හැකිවිය. පාට මිශ්‍ර කර ගෙත්තම් කර නොතිබුණි නම් ඇයගේ කොණ්ඩ මෝස්තරය වඩාත් ලස්සන වන්නට ඉඩ තිබුණි.
එතෙක් මද වේගයෙන් ධාවනය වූ බසයේ ගමන් වේගය අවිස්සාවේල්ල නගර සීමාව පසුවීමත් සමග වැඩිවිය. එංජිමට ඉහළින් වහලයේ එල්ලා තිබූ රූපවාහිනී යන්ත්‍රය ක්‍රියාත්මක වුණි. තිරය මත සංගීත රිද්මයට වේදිකාවේ නළියන තරුණියන්ගේ දර්ශනය ඈ අවට සිටි මගීන්ගේ දෙනෙත් විවර කිරීමට සමත්විය. ඒ සමගම ඇයගේ වම් කකුල සමඟ අසල සිටි තරුණයාගේ දකුණු කකුල ස්පර්ශ වුණි. වරින්වර සිදුවූ එය අහම්බයක් නොවන බව ඈ වටහා ගත්තාය. ඇයව ස්පර්ශ කරන සෑම අවස්ථාවකදීම ඔහු ඈ සමගින් සිනාසුණේ ය. පසුතැවිලිවීමට අකැමැති බැවින් බොළඳ විහිළුවක් කිරීම හැරෙන්නට රංසිකා හට වෙනත් විකල්පයක් තිබුණේ නැත.
වල්හපුතැන්න නාමපුවරුව පසුවත්ම බසය මාර්ගයේ පසෙකට කර නතර කෙරුණි. රූපවාහිනී යන්ත්‍රය ක්‍රියා විරහිත විය. හැල්මේ ගිය බසයේ හුන් කිහිපදෙනෙකුම ඒ ගැන විපරම් කිරීමට යුහුසුළු වූහ. රංසිකා කවුළුව තුළින් හිස පොවා බලා සිටියාය. බසයට විරුද්ධ පැත්තේ යතුරුපැදියක නැගි පොලිස් නිලධාරියෙකි. කිසිවෙකුහට නොතේරුණු කතාබහෙන් පසු රියදුරු ඊට තරමක් නුදුරින් සිටි පොලිස් නිලධාරියා වෙත යන අයුරු ඇයගේ නෙත ගැටුණි. ඇසුරු සැණින් වේගයෙන් ආපසු දුවගෙන ආ රියදුරා බසයට ගොඩ විය. නලාවේ ශබ්දය දෙවරක්ම පිටවිය. බසය යළිත් ගමන් ආරම්භ කළේය. ඉදිරිපස පාපුවරුවේ එල්ලී සිටි කොන්දොස්තර, මුවගට නගාගත් සිනහව සමග බසයේ පිටුපසට ගමන් කළේය.
දිගු ගමනේ විඩාව සමග නැගී ආ වේදනාවෙන් ඇයගේ දෑස සෙමෙන් සෙමෙන් පියවී ගියේය. දෙ පැයකට පසුව අනපේක්ෂිතව නින්දෙන් අවදි වූ ඈ, තුෂ්නිම්භූතව එදෙස බලා සිටියා ය. පවුරක් සේ නැගි නමුණුකුල වැසී යන්නේ තුනි වළාතීරයකින් ද නැතිනම් දුම් පටලයකින් දැයි නිශ්චය කිරීමට ඈ උත්සාහ කළාය. රෝහල පසුකරමින් වෙලේකඩේ ඉදිරියෙන් ඇදුණ බසය බදුලු නගරයට ළඟාවිය. බසයෙන් බැසගත් රංසිකා ඔරලෝසු කණුව ඉදිරිපිට හෝටලයට ගොඩ වූවා ය. දැඩි පිපාසය සංසිඳුවා ගැනීමෙන් පසු ඉවතට පැමිණි ඈ අසලට දුවගෙන ආවේ, කුඩා පිරිමි ළමයෙකි.
“නෝනා… ගන්නවද? එකක් පනහයි. ”
හඳුන්කූරු පැකට්ටුවක් දිගුකර පෙන්වූ ළමයා ඈ දෙස බලා සිනාසුණේය. මඳ වේලාවකින් රුපියල් පනහක නෝට්ටුවක් ද අතැතිව ළමයා මාර ගස යට වෙළඳාම් කරන මැදිවියේ කාන්තාව අසලට දිව ගියේය. එක්වරම ගසේ සිටි රිලවකු බිමට බැස ගොඩගසා තිබූ ඉරිගු කරලක් ඩැහැගෙන ක්ෂණයෙන් ගසට නැංගේ ය. ගල් කැටයක් අහුලාගත් ළමයා ඒ දෙසට දමා ගසන අයුරු බලා සිටි රංසිකා ගමන් මල්ල ඔසවාගෙන බස් නැවතුම වෙත ඇවිද ගියාය.
දුර්වර්ණ වූ තම ගමන් මල්ල බස් නැවතුම් පොළේ සිටින අනෙක් පුද්ගලයින්ගේ ගමන් මලු සමග සැසඳූ රංසිකා ලැජ්ජාවට පත්වූවා ය. එහි රැගෙන ආ තම ඇඳුම් ඒ පැහැය ඉක්මවා යතැයි ඈ අනුමාන කළා ය. හිස ඔසවා බැලූ ඇයගේ දෑසට පෙනුණේ කුණු කන්දකි. කලක් සුන්දරව පැවති කුඩා නගරයේ තැන තැන පලතුරු කුණු වී ගොඩගැසී තිබුණි. පොදු වැසිකිළිය පිටුපසින් පිටවන අප ජලයේ දුගඳ අවට සිසාරා පැතිරීණි. වැසිකිළිය නැරඹීමට ඇති අවස්ථාව මග හැරීම නිසා රංසිකා තම හිස් බඩට කෘතඥ වූවා ය.
විනාඩි කිහිපයකට පසු පානදුර සිට පැමිණි කැටවත්ත බස් රථය රංසිකා සිටි පෝලිම ඉදිරිපිට නතර කෙරිණි. බසයට ගොඩ වූ රංසිකා එහි අසුනක කවුළුවට සමීපව වාඩි වූවා ය. මගීන් කිහිප දෙනෙකුම වරින්වර එබිකම් කර බැලුවේ දුවගෙනවිත් බසයට ගොඩ වූ ගැහැනු ළමුන් තිදෙනාගේ කතා බහ දෙස ය. ඇතැම් විටක ඔවුන්ගේ මේ දඟකාර සුහදතාවයේ විලාසය ඔවුන් අපහසුතාවයට පත්කළා විය හැකිය. ඔරලෝසු කණුව පස්වරු තුන දැක්වීය. විනාඩි දහයකට පසුව බසය ගමන් ඇරඹුවේය.
කුඹුරු යාය මැදින් බස් රථය ඉදිරියට ධාවනය විය. වරෙක හුදෙකලා වන වදුලේ සිසිල් සෙවන බස් රථය වැළඳ ගත්තේ ය. ඉහින් කනින් දාඩිය වැගිරෙද්දි ටිකින් ටික අහස දඩබ්බර වන බවක් ඇයට දැනුණි. කවුළු තුළින් ඇදී ආ වියළි සුළඟින් ඇයගේ හිසකෙස් විසිරී යන්නට විය. මීගහකිවුලෙන් හැරී ධාවනය කෙරුණු බසය කළුගහකඳුරට හැරෙන මංසන්දිය පෙනෙන මානයට ළඟා විය.
“ඉස්සරහ හෝල්ට් එකේ බහිනවා” යැයි වියළීගිය දෙතොල් විවර කර දුබල හඬින් රංසිකා පැවසුවාය. දූවිලි නැගෙන පටු අතුරු පාර දිගේ ගාට ගාට ඇවිද ගිය ඈ නිවසට ගොඩ වනතෙක් කිසිවෙකු නොදුටු වේය.
“කිරි අප්පේ උඹ එනව කියල අමතක වුණා මට”
තම විඩාව සමනය කරගැනීමට ඇයට අවශ්‍ය වූවාය.
“අද මට හරි තෙහෙට්ටුයි..අම්මේ…”
ඇස් යට කැක්කුම සමගින් අධික නිදිමත ගතියක් ඇයව වෙළාගත්තේ ය. ඇඳි පුටුවට බරවූ සැණින් වමනය යන්න එනවිට මුව තුළ දැනෙන පිළිකුලක් ඇයට ඇති වූවාය.
“එකදිගටම බස් එකේ නෙ.. වෙනිවැල් ගැටයක් තම්බල බිව්වම ඇරිලා යයි.”
ඇයගේ හිස පිරිමදිමින් සිරියලතා පැවසුවා ය.
ඇයට හුරුපුරුදු කෙනෙකුගේ නිහඬ සමුගැනීමක කනගාටුදායක ආරංචිය ඇසූ සිරියලතා අල්ලපු ගෙදරට දිව ගියාය. හඬා වැලපීම් සහ කෑගැසීම් මධ්‍යයේම රාත්‍රියේ විදුලිය කප්පාදු කෙරිණි. ගම්වැසියන්ගේ ලෝකය එදින සම්පූර්ණයෙන්ම අඳුරට ඇද වැටුණි. තමාගේ හදවත වේගයෙන් ගැහෙන බව සිරියලතාට දැනුණි. අඳුරේම ඈ ආපසු නිවසට පැමිණියා ය.
රංසිකාට වමනය විය. දැඩි හිසරදයක් ඇතිබව කෙඳිරි හඬින් සිරියලතා වෙත පවසා සිටියාය. සොහොයුරාගේ හාස්‍යජනක වදන්වලට රංසිකා ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ නැත.
“උඹ කෝලිත්තම් නොකර හිටහන් පුතේ” සිරියලතා තරමක් උස් හඬින් පවසා සිටියාය.
රංසිකාට දැනුණේ තමාගේ මුළු සිරුරම කකියන බවකි. ඈ වේදනාවෙන් කෙඳිරිගාන්නට වූවාය. අතපය සොලවා ගැනීමට අපහසුබව දැනුණෙන් ඈ බිම වැතිර වකුටු වූවා ය. කලබලයට පත්ව නිවසින් පිටව ගිය ජයලාල් ත්‍රීරෝද රථයක් රැගෙන ආපසු පැමිණියේ ය. තම දියණියගේ ජීවිතය රැඳී ඇත්තේ දෙවියන් අත පමණ යැයි ඈ විශ්වාස කළාය. කුඩා වෙමින් පැවති පහන් තිරය ඔසවා සිරියලතා පහන් පැල ඉදිරියේ වැඳ වැටුණි. ඝන අඳුර යාන්තමින් පලවා හරිමින් ත්‍රීරෝද රථය ඉදිරියට ඇදී ගියේය.
රෝහල නේවාසික කඳවුරක් බවට පත්ව තිබුණි. මෙට්ට සහ බ්ලැන්කට් මත කෙඳිරිගාන රෝගීන් වාට්ටුවට ඇතුළුවන තැන සිටම සිටියේය. තවත් කෙනෙකුහට ප්‍රමාණවත් ඉඩකඩක් ලබාගැනීම ගැන විශ්වාස කළ නොහැකි විය. සුසාන භූමියක භයානක දර්ශනයක් නොදකින්නට රංසිකා අදිටන් කර ගත්තාය. ඒවන විටත් පැවති එකම ගිලන් ඇඳ ඇයට ලැබුණි. කාර්ය බහුල සොහොයුරියන් අතුරින් ඈ අසලට පැමිණි හෙදිය රුධිර සාම්පලයක් රැගෙන නික්ම ගියාය. ඇඳ මත දිගාවී සිටි රංසිකාට ඔවුන් තිදෙනාගේ ළමා කාලය සිහිපත් වූවා ය. ඒ ලෙන්ගතු මුහුණු ඈ ඉදිරිපිට අපැහැදිලි ලෙසින් දර්ශනය විය. ත්‍රීරෝද රථය පැදවූ සමරකෝන් සමඟ ජයලාල් කරන කතාබහ රංසිකාට යාන්තමින් ඇසුණි.
“චිකුන්ගුන්යා වගේ… ලු.. බං.”
එම්. එම්. පාලිත මහින්ද මුණසිංහ
මත්තේගොඩ
